نگاهی به کارنامه‌ی پهلوان شعبان سیاه

این پهلوان در اواخر سلطنت فتحعلی شاه عنوان پهلوانی پایتخت را داشت که همزمان با شروع پادشاهی ناصرالدین شاه بود. شعبان سیاه همان‌طور که از اسم او پیداست، سیاه چرده و سبزه‌رو بود. از این رو شاه او را «قره کهر» نام داده بود.
در یکی از کشتیهای میدانی، در حضور شاه با پهلوانی به نام «اسد خیرالله» که او را پهلوان اسد می‌گفتند مشغول زورآزمایی بود. پس از ردّ و بدل شدن فنونی بین طرفین، پهلوان شعبان فنی به حریف می‌زد که بر اثر آن، پهلوان اسد عقب‌عقب رفت. شعبان سیاه او را رها کرده، و به عنوان اینکه برنده شده، رو به شاه تعظیم کرد و ایستاد. شاه گفت: قره، حریف تو که زمین نخورده، شعبان گفت: قربان، اگر تأمل بفرمایید، هم اکنون زمین خواهد خورد. هنوز حرف شعبان تمام نشده بود، که پهلوان اسد نقش بر زمین شد و موجب خنده حضار گردید.
می‌گویند یکی از نایبهای قاطرخانه دربار، به خواهرزاده پهلوان شعبان توهین می‌کند. و پهلوان از این موضوع خیلی ناراحت می‌شود. اتفاقاً چندی بعد در کوچه‌ای با خان‌نایب که سوار بر قاطری بود روبه‌رو شد. پهلوان از عمل خان‌نایب دوستانه گله کرد. نایب به جای عذرخواهی، با کمال پررویی و با درشتی و خشونت بیشتری، جواب پهلوان را داد. پهلوان گفت: من از بی‌ادبی تو به شاه شکایت خواهم کرد. نایب گفت من از شکایت تو ترسی ندارم، و هر کار می‌خواهی بکنی همین حالا بکن. پهلوان به قدری خشمناک شد که با دستی تنگ ‌قاطر را گرفت و با دست دیگر نایب و قاطر را بر روی زمین غلتاند و بدن نایب زیر تنه قاطر قرار گرفت، به طوری که فریاد نایب بلند شد و سزای بی‌ادبی خود را دریافت کرد.
در زمان قاجاریه رسم بر این بود که هر وقت شاه می‌خواست از شهر خارج شود و یا از مسافرتی برمی‌گشت، عده‌ای از پهلوانان، به عنوان بدرقه و پیشواز، در رکاب شاه حرکت می‌کردند. در یکی از این مراسم که شاه از نیاوران مراجعت می‌کرد، «پهلوان شعبان» پیشاپیش کالسکه‌ی سلطنتی، از نیاوران تا عمارت شاهی، با لباس ورزشی میل «گورگه» گرفت و بدین وسیله قدرت بدنی و استقامت خود را، به نمایش گذاشت. البته سالها بعد، پهلوان ابوالقاسم قمی، به این پهلوان تأسی کرد، و از دوشان تپه، تا ارگ تهران جلو کالسکه‌ی شاه «میل» گرفت.
پهلوانانی که مدعی کشتی با پهلوان شعبان بودند و همه آنها در حضور شاه مغلوب گردیدند، عبارتند از: پهلوان اصغر کرمانشاهی - پهلوان بخشی قزوینی - پهلوان رضا نعلبند کرمانشاهی - پهلوان تقی سرابی.
منبع مقاله :
تهرانچی، محمّدمهدی؛ (1388)، ورزش باستانی از دیدگاه ارزش، تهران: انتشارات امیرکبیر، چاپ دوم